Kahramanlar ve Azizler: Modern Felsefe
Kahramanlar ve Azizler: Modern Felsefe
Alfred William Benn düşün insanlarının felsefelerini değerlendirirken din, siyaset, ekonomi vb. unsurları es geçmemiş. Öte yandan filozofların hem hayatlarını hem karakter özelliklerini hesaba katmış.
Alfred William Benn’in ‘Modern Felsefe’ adlı kitabı kolektif çeviriyle Fol Kitap tarafından yayımlandı. Küçük hacimli bir felsefe tarihi niteliğinde olan kitap, Felsefi Rönesans’tan on dokuzuncu yüzyıl hümanistlerine giden bir çizgide felsefenin izleğini karşılaştırmalı olarak ele alırken filozofların eleştirildiği noktaları da irdelemekte.
1843 yılında İrlanda’da doğan Alfred William Ben, 1865 yılında Londra Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra İngiltere’den ayrılarak hayatının çoğunu İsviçre ve İtalya’da geçirdi. Eski Yunan felsefesi ve modern felsefenin tekamülü başta olmak üzere felsefe tarihi alanında çalışan Benn çeşitli dergilerde eleştiri ve inceleme yazıları kaleme aldı. Yazarın 1915 yılındaki vefatından birkaç sene önce yayımlanan kitabı ‘Modern Felsefe’; Mehmet Çağrı Kartal, Dersu Alyanak, Secdegül Erdim, Turhan Yalçın ve Zeynep Hayal Erdoğan’ın kolektif çevirisiyle Fol Kitap etiketiyle raflarda yerini aldı. Kitap “Felsefi Rönesans, Metafizikçiler, Bilgi Kuramcılar, Alman İdealistleri ve Ondokuzuncu Yüzyıl Hümanistleri” başlıklarını taşıyan beş bölümden oluşmakta. Bölümlerin neredeyse hepsi ilgili düşün mektebinin öne çıkan filozoflarının fikriyatına ait makalelerden oluşuyor. Bu bağlamda, Felsefi Rönesans; Giordano Bruno, Francis Bacon, Thomas Hobbes; Metafizikçiler; Descartes, Malebranche, Spinoza, Leibniz; Bilgi Kuramcılar; Locke, Berkeley, Hume, Kant; Alman İdealistleri; Fichte, Schelling, Hegel, Schopenhauer, Herbart ve Ondokuzuncu Yüzyıl Hümasitleri; Fransız Eklektikleri, Hamilton ve Koşullu Olanın Felsefesi, Auguste Comte, J. S. Mill, Herbest Spencer, İngiliz Hegelciler, Alman Eklektikler, Son Gelişmeler başlıklarını taşıyan alt bölümlere sahip. İlk bölümden itibaren yazarın bazı dikkatlerinin altını çizmeli: İlkin, modern sıfatıyla andığımız filozofların başta Platon ve Aristoteles olmak üzere Yunan felsefesiyle ilişkisini tüm çıplaklığıyla gözler önüne sermesi. İkinci ise, filozofları birbirleriyle karşılaştırarak bütüncül bir bakış açısına sahip olması. Son olarak da filozofların çelişkilerini, gözlerinden kaçan yahut görmezden geldikleri noktaları şahsi özelliklerini es geçmeden eleştirel izlekte irdelemesi. Bu sayede, birbirini tamamlayan makaleler küçük hacimli bir tarih sayılabilir.
08.12.2021 | Gazete: Duvar | Metin Yetkin